Συνδρομο Πολυκυστικων Ωοθηκων

Τι είναι το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών;

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι μία γενικότερη ενδοκρινολογική διαταραχή, κατά την οποία οι ωοθήκες δεν παράγουν όλες τις ορμόνες που χρειάζεται ένα ωοθυλάκιο για να ωριμάσει. Έτσι κάποια απ’ αυτά μπορούν να παραμείνουν στις ωοθήκες ως κύστεις, αφού κανένα ωοθυλάκιο δεν ωριμάζει, δεν έχουμε ωορρηξία και δεν παράγεται προγεστερόνη προκαλώντας διαταραχές ή απουσία της περιόδου.

Οι γυναίκες που παρουσιάζουν το σύνδρομο εμφανίζουν ποικίλες διαταραχές σε ορμονικό επίπεδο, με πιο χαρακτηριστικές τη σχετική αύξηση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) ως προς τη θυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH) και την αύξηση των ανδρογόνων.

Κάθε γυναίκα με πολλές κύστεις στις ωοθήκες έχει σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;

Tο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών δεν ταυτίζεται με τις ωοθήκες πολυκυστικής μορφολογίας. Αν και το 20% των γυναικών έχουν πολλαπλές κύστεις στις ωοθήκες τους, λιγότερες από τις μισές πάσχουν από το σύνδρομο, των πολυκυστικών ωοθηκών. Για να γίνει διάγνωση του συνδρόμου οι γυναίκες πρέπει να παρουσιάζουν δύο από τα τρία κάτωθι συμπτώματα:

• Χρόνιες διαταραχές της εμμήνου ρύσεως (αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια).
• Κλινική ή βιοχημική υπερανδρογοναιμία (αυξημένη τριχοφυία ή υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης στο αίμα).
• Πολυκυστική μορφολογία ωοθηκών στο διακολπικό υπερηχογράφημα.

Επομένως, αν μια γυναίκα έχει μεν κύστεις στις ωοθήκες της αλλά ο έμμηνος κύκλος της είναι ομαλός και τα επίπεδα των ανδρογόνων της φυσιολογικά, δεν πάσχει από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Ποιά είναι η αιτία του συνδρόμου;

Η αιτία του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών παραμένει άγνωστη αν και πολλές γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν πρόβλημα αυξημένου σωματικού βάρους. Βασικό ρόλο στην εμφάνιση του συνδρόμου παίζει ο παθολογικός μεταβολισμός του σακχάρου και η αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης στον οργανισμό. Μερικές γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών παράγουν περισσότερη ινσουλίνη που είναι πιθανόν να αντιδρά με τις ωοθήκες δίνοντάς τους ώθηση να παράγουν περισσότερες ανδρικές ορμόνες (ανδρογόνα). Αυτό δημιουργεί αύξηση βάρους, προβλήματα ωορρηξίας και αυξημένη τριχοφυία.

Τέλος, έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει και κληρονομική προδιάθεση καθώς οι αδελφές των γυναικών με πολυκυστικές ωοθήκες παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν και αυτές την πάθηση.

Τι συμπτώματα προκαλεί το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;

Τα συχνότερα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι:

• Αραιομηνόρροια
• Ανωοθηλακιορρηκτικοί κύκλοι
• Δασυτριχισμός
• Ακμή
• Αλωπεκία
• Αύξηση βάρους
• Παχυσαρκία
• Τριχόπτωση

Πώς γίνεται η διάγνωση;

H σωστή διάγνωση του συνδρόμου περιλαμβάνει:

• Λεπτομερές ατομικό ιστορικό
  Αναζητούνται ανωμαλίες στον κύκλο της γυναίκας με συχνότερη την εμφάνιση της περιόδου σε αραιά και άτακτα χρονικά διαστήματα. Πολύ σημαντικό είναι επίσης και το ιστορικό υπογονιμότητας.
• Φυσική εξέταση της γυναίκας
  Όσον αφορά τη φυσική εξέταση, η αυξημένη τριχοφυΐα , η παρουσία ακμής ή λιπαρού δέρματος είναι σημάδια για πιθανή αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων.
• Ορμονολογικός έλεγχος
  Αύξηση της τιμής της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) ως προς τη θυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH) και αύξηση των ανδρογόνων (τεστοστερόνης) στο αίμα.
• Υπερηχογραφικός έλεγχος
  Το σύνηθες υπερηχογραφικό εύρημα είναι οι πολυάριθμες μικρές κύστεις περιφερειακά στην ωοθήκη. Επίσης, οι ωοθήκες τις περισσότερες φορές έχουν αυξημένο μέγεθος λόγω των πολλών μικρών κυστών που βρίσκονται μέσα σε αυτές.

Πρέπει να τονιστεί ότι η πολυκυστική μορφή των ωοθηκών στο υπερηχογράφημα δεν είναι αρκετή από μόνη της για την διάγνωση και οι ορμονολογικές εξετάσεις πρέπει να γίνονται σε συγκεκριμένες ημέρες του κύκλου, και όχι τυχαία.

Πρέπει να πάρω θεραπεία;

Επειδή δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών, χρειάζεται να ρυθμίζουμε και να διατηρούμε τις εκδηλώσεις του συνδρόμου σε ύφεση. Η θεραπεία βασίζεται στα συμπτώματα που έχει κάθε ασθενής και στην προσδοκία της για τεκνοποίηση ή ρύθμιση των συμπτωμάτων που την ενοχλούν (τριχοφυΐα, ρύθμιση περιόδου).

Συνεπώς η αντιμετώπιση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών στοχεύει προς δύο κατευθύνσεις.

• Για τις γυναίκες που δεν επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, τα ορμονικά αντισυλληπτικά χάπια μπορούν να ρυθμίσουν την περίοδο, να μειώσουν τα επίπεδα των ανδρικών ορμονών και να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων όπως ο δασυτρυχισμός και η ακμή. Να τονίσουμε ότι τα ορμονικά σκευάσματα δεν θεραπεύουν το σύνδρομο και βέβαια η περίοδος θα ξαναγίνει άστατη αν σταματήσουμε το χάπι.
• Για τις γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, υπάρχουν σκευάσματα όπως κιτρική κλομιφαίνη και οί γοναδοτροπίνες που βοηθούν στην πρόκληση ωορρηξίας ώστε να επιτευχθεί εγκυμοσύνη. Οι γυναίκες που χρησιμοποιούν αυτά τα σκευάσματα για επίτευξη εγκυμοσύνης έχουν αυξημένες πιθανότητες για πολύδυμες κυήσεις.

Σε περίπτωση μεταβολικού συνδρόμου η χρήση μετφορμίνης μειώνει τα επίπεδα του σαχάρου και αυξάνει τις πιθανότητες για ωορρηξία. Eπίσης, τα συμπληρώματα διατροφής με ινοσιτόλη και φυλλικό οξύ φαίνεται να βοηθούν στη ρύθμιση της λειτουργίας των ωοθηκών και στην βελτίωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου.

Τέλος, η υγιεινή διατροφή και η φυσική άσκηση βοηθούν στη μείωση του σωματικού βάρους και στην ομαλοποίηση της περιόδου. Συγκεκριμένα, η ελάττωση του σωματικού βάρους κατά 10% μπορεί να είναι αρκετή για την βελτίωση όλων των συμπτωμάτων του συνδρόμου.